DeFi در مقابل CeFi: تفاوت بین سیستم مالی متمرکز و غیرمتمرکز در چیست؟

اکوسیستم کریپتو از دو بخش مالی متمرکز و غیرمتمرکز تشکیل شده است، دو بخش که محصولات و خدمات مالی مختلفی را ارائه می دهند. در این مقاله ما سیستم CeFi را با DeFi مقایسه کرده و مزایا‌ و معایب مربوط به این دو سیستم را بررسی می‌کنیم.

امور مالی متمرکز (CeFi) چیست؟

در ظاهر، امور مالی متمرکز (CeFi) مشابه امور مالی سنتی (TradFi) است، زیرا یک کاربر در این سیستم های مالی با واسطه های مورد اعتماد معاملات خود را انجام می دهد. با این حال، این دو در عمل یکسان نیستند.

TradFi متشکل از موسسات مالی قدیمی است که قرن ها مشغول به کار بوده  و در بدو ورود به محیط دارایی های دیجیتال هستند، در حالی که CeFi به شرکت های دارایی دیجیتالی که محصولات و خدمات مرتبط با رمزارزها را ارائه می دهند، اشاره دارد.

در میان پلتفرم‌هایCeFi، صرافی‌های ارائه دهنده ارزهای دیجیتال متمرکز (CEXs)، شرکت‌های ارائه دهنده وام ارز دیجیتال و ارائه‌دهنده خدمات پرداخت ارز دیجیتال وجود دارند. آنها کیف‌پول‌های گرم حضانتی را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند. این بدان معناست که پلتفرم‌ها در واقع کلیدهای خصوصی کیف پول کاربران خود را در اختیارشان دارند پس بنابراین کنترل دارایی‌های ارزهای دیجیتال کاربران را در دست دارند. در نتیجه اگر این پلتفرم‌ها بخواهند که حساب‌های مشتریان خود را به حالت تعلیق درآورند و برداشت‌های آن‌ها را مسدود کنند، این امر شدنی است پس یعنی این امر باعث می‌شود که کاربران تحت سلطه این پلتفرم‌ها قرار بگیرند.

کاربران همچنین مشمول قوانینی هستند که شرکت‌های CeFi وضع می‌کنند. این قوانین معمولاً پشت درهای بسته گرفته می‌شوند، درست همانطور که این موضوع در دنیای سنتی مالی درمورد شرکت‌های خصوصی وجود دارد. به عنوان مثال، آنها تصمیم می گیرند که مشتریانشان از چه قوانینی پیروی کنند و کدام کوین ها در فهرست کاری قرار بگیرند.

علاوه بر این، صرافی های ارائه دهنده ارزهای دیجیتال معمولاً از کاربران می خواهند تا قبل از شروع معامله، فرآیند احراز هویت مشتری یا همان KYC را تکمیل کنند.

CeFi  به دلیل شباهت هایش به TradFi، نقطه شروع آسانی برای مبتدیان دردنیای رمزارز است. قبل از ظهور DeFi، پلتفرم‌های مالی متمرکز در واقع مکان‌هایی بودند که کاربران برای تجارت ارزهای دیجیتال به آن مراجعه می‌کردند.

امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟

درCeFi، مشتریان به واسطه ها اعتماد می کنند، در حالی که DeFi این واسطه ها را حذف می کند و پروتکل های قرارداد هوشمند را جایگزین آنها می کند.

DeFi که مخفف عبارت امور مالی غیرمتمرکز decentralized finance است، با اطمینان از اینکه دارایی‌های دیجیتال می‌توانند در پلتفرم‌های غیرمتمرکز مبادله شوند، تمرکززدایی بیشتری را به دنیای مالی مبخشیده است.

DeFi تجارت معاملات مالی همتا به همتا را از طریق برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) ارائه خدمات در بلاک چین امکان‌پذیر می‌سازد. این معاملات و خدمات ارئه شده در راستای آن توسط برنامه های کاربردی ساخته شده بر روی بلاک چین های موجود مانند اتریوم، BNB Chain، Tron، Avalanche و Solana ارائه می شوند. برنامه ها با استفاده از قراردادهای هوشمند ساخته می شوند که قوانینی را که پروتکل DeFi بر اساس آن کار می کند تعیین می کند.

درست مانند CeFi و  TradFi،DeFi نیز خدمات تجارت، وام و استقراضی را ارائه می دهد. اما در نحوه ارائه آنها چندین تفاوت وجود دارد.

در مرحله اول، عملیات روی پروتکل های DeFi بر روی کد اجرا می شود. در مرحله دوم، کاربران می توانند با پروتکل های DeFi از طریق کیف پول غیر حضانتی تعامل داشته باشند. به این ترتیب، کاربران دنیای دیجیتال کنترل کامل دارایی های ارزهای خود را حفظ می کنند. ثالثاً، برای استفاده از خدمات DeFi نیازی به تایید حساب و تکمیل احراز هویتشان (KYC) نیست. پس کاربران برای شروع استفاده از پروتکل هایDeFi تنها کافیست به یک کیف پول متصل شوند.

یک مقایسه جدولی (CeFi در مقابل DeFi)

جدول زیر مقایسه DeFi در کنار CeFi را نشان می دهد.

نمونه های از سیستم مالی متمرکز CeFi

پلتفرم‌های CeFi طیف گسترده‌ای از خدمات سرمایه‌گذاری رمزنگاری را ارائه می‌کنند. در اینجا برخی از خدمات برتر موجود و پلتفرم هایی که آنها را ارائه می دهند، آورده شده است.

معاملات نقطه ای (Spot)

صرافی‌های ارائه دهنده ارزهای دیجیتال متمرکز(CEXs) که خدمات معاملاتی نقطه ای را ارائه می دهند به کاربران امکان خرید و فروش دارایی های رمزنگاری شده برای تحویل فوری را می دهند. معاملات نقطه ای در اکثر صرافی ها مانندCoinbase ، Kraken، Binance، KuCoin، Huobi Global  و FTX  در دسترس کاربران است.

معاملات بازار مشتقه

مشتقات رمزنگاری مانند قراردادهای آتی، قراردادهای دائمی و اختیارات توسط چندین صرافی ارائه می شوند. به عنوان مثال، Binance، Deribit، Bybit و BitMEX کاربران را قادر می سازد تا قراردادهای دائمی و آتی را معامله کنند. مشتقات به معامله گران این بازار اجازه می دهد تا در مورد قیمت دارایی رمزنگاری شده اصلی گمانه زنی کنند.

مدیریت دارایی

ارائه دهندگان خدمات مدیریت دارایی مانند Grayscale Investments، Galaxy Digital، BlockFi و Bitwise دارایی های رمزنگاری شده را از طرف مشتریان خود مدیریت می کنند.

سرمایه گذاری در بازار

کاربران کریپتو می‌توانند کوین های خود را در  صرافی های ارائه دهنده خدمات ارزهای دیجیتال هایی مانند Gemini، Binance، Coinbase، KuCoin  و Kraken سرمایه گذاری کنند یعنی برای مدت زمان مشخصی آنها را قرار داده تا پاداش‌های سود بازار را به دست آورند.

قرض گرفتن

قرض گرفتن دارایی های دیجیتال در پلتفرم هایی که عمدتاً بر وام های ارزهای دیجیتال متمرکز هستند، مانند CoinRabbit، Nexo و Nebeus امکان پذیر است. آن‌ها به کاربران اجازه می‌دهند به ازای دارایی‌های ارزهای دیجیتال خود پول قرض گرفته (فیات یا کریپتو) که به عنوان وثیقه در وام استفاده می‌شود.

نمونه های از سیستم مالی غیرمتمرکز  DeFi

پروتکل های DeFi بر طیف متنوعی از خدمات، از جمله موارد ذکر شده در زیر، تمرکز دارند.

تعویض توکن ها

مبادله یا معامله توکن در صرافی های ارائه دهنده خدمات غیرمتمرکز (DEX) مانند  Curve، Uniswap، PancakeSwap، SushiSwap و Balancer انجام می شود. این پروتکل ها بر روی یک یا چند بلاک چین ساخته شده اند. به عنوان مثال، Curve روی حدودا 11 زنجیره در دسترس است، در حالی که Uniswap روی پنج زنجیره می باشد.

وام و قرض گرفتن

پروتکل‌های وام‌دهی و استقراض به کاربران ارزهای دیجیتال کمک می‌کنند تا دارایی‌های رمزنگاری غیرفعال خود را قرض دهند و در ازای آن سود کسب کنند. علاوه بر این، کاربران همچنین می‌توانند دارایی‌های دیجیتال را در مقابل دارایی‌های رمزنگاری خود وام گرفته و به وام دهندگان بهره آن را بپردازندAave . ، Compound، JustLend، Venus، Solend و Tectonic نمونه‌هایی از پلتفرم‌های وام‌دهی و وام‌گیری از داخل بخش DeFi هستند. آنها ممکن است بر روی یک یا چند بلاک چین ساخته شوند.

لیکویید استیکینگ (Liquid Staking)

Lido، Rocket Pool، Marinade Finance، Ankr و Staker پروتکل هایی هستند که در آن کاربران رمزارز دارایی های خود را به اشتراک می گذارند و پاداش دریافت می کنند. سهام کاربران توکنیزه می شود، و آنها را قادر می سازد تا هر زمان که خواستند، سهام توکن شده را به توکن اصلی برگردانند (این مورد هنوز برای ETH صدق نمی کند). ممکن است پروتکل های لیکویید استیکینگ روی یک یا چند زنجیره وجود داشته باشد.

وضعیت بدهی وثیقه شده

پروتکل‌های موقعیت بدهی وثیقه‌شده (CDP) به کاربران اجازه می‌دهد تا با قفل کردن وثیقه در یک قرارداد هوشمند، استیبل کوین‌ها را ایجاد کنند. پروتکل های CDP عبارتند از MakerDAO، JustStables، Kava Mint، Abracadabra و QiDAO. این پروتکل های DeFi ممکن است بر روی یک یا چند بلاک چین ساخته شوند.

پل زدن یا بریج کردن(Bridging)

پروتکل‌های بریجینگ، بلاک‌چین‌ها را به هم متصل می‌کنند و امکان جابجایی دارایی‌های کریپتو بین آن‌ها را فراهم می‌کنند. WBTC، Multichain، JustCryptos، Poly Network و Portal نمونه هایی از پروتکل های پل بلاکچین هستند. پروتکل های DeFi ممکن است در یک یا چند زنجیره در دسترس باشند. به خاطر داشته باشید که چنین پروتکل های بریج هنوز بسیار متمرکز هستند. به این ترتیب، آنها از بیشتر پروتکل های غیرمتمرکز DeFi مانند Uniswap یا Aave متفاوت هستند.

CeFi در مقابلDeFi : مزایا و معایب

CeFi:

مزایا:

آشنایی با سیستم: پلتفرم های CeFi مانند ارائه دهندگان خدمات مالی سنتی عمل می کنند. این بدان معناست که اکثر مردم با نحوه کارشان آشنا و استفاده از آنها در میان کاربران نسبتاً آسان می باشد.

پشتیبانی از پول فیات به ارزهای دیجیتال: شما به راحتی می توانید ارز دیجیتال را در یک صرافی متمرکز ارز دیجیتال با ارز محلی کشورتان خریداری کنید. صرافی ها و ارائه دهندگان این خدمات بر اساس محل کارشان از ارزهای مختلف فیات پشتیبانی می کنند.

معایب:

کنترل های صرافی های(CEX):کنترل دارایی های دیجیتال در کیف پول/حساب های کاربران خود را دارند زیرا کلیدهای خصوصی کاربرانشان را در اختیار دارند. با وجود این کلیدهای خصوصی، در صورتی که ابن پلتفرم ها بخواهند عملیات برداشت و واریز را به حالت تعلیق درآورد، کاربران می توانند از دسترسی به دارایی های خود محروم شوند.

اطلاعات شخصی مورد نیاز است: کاربران برای استفاده از صرافی های دیجیتال یا همان CEX باید مایل به اشتراک گذاشتن اطلاعات شخصی خود مانند نام، آدرس محل سکونت، مشخصات شناسه ملی و تصاویر سلفی خودشان باشند.

عدم شفافیت: شرکت های CeFi تصمیمات خود را پشت درهای بسته می گیرند. بنابراین، کاربران ممکن است ندانند که این شرکت ها از چه شیوه های معاملاتی استفاده می کنند. علاوه بر این، سیستم‌های آنها خارج از زنجیره هستند، به این معنی که تراکنش‌های درون صرافی در بلاک چین ثبت نمی‌شوند.

محدودیت:CEX ها برای همه قابل دسترسی نیستند زیرا ممکن است محدودیت هایی در موقعیت های مکانی کاربران داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از صرافی‌ها ممکن است به افراد کشورهای خاص (فهرست سیاه) اجازه تجارت در پلتفرم خود را ندهند. برخی از این محدودیت ها ممکن است به دلیل الزامات نظارتی اعمال شوند.

DeFi

مزایا:

کنترل شخصی: کاربران ارزهای دیجیتال شخصا کنترل دارایی های خود را دارند زیرا کلیدهای خصوصی را در اختیار دارند. این بدان معناست که هیچ کس نمی تواند دسترسی به وجوشان را مسدود کند.

حریم خصوصی: کاربران DeFi از حریم خصوصی لذت می برند زیرا اطلاعات شخصی آنها مورد نیاز نیست و کیف پولی که استفاده می کنند به هویت واقعی آنها متصل نیست.

بدون مجوز: هر کسی تا زمانی که کیف پول و اتصال اینترنت داشته باشد می تواند از محصولات و خدمات پروتکلDeFi  استفاده کند. هیچ محدودیتی در استفاده وجود ندارد.

شفافیت: تراکنش‌های DeFi در بلاک چین برای نظارت عمومی قابل مشاهده هستند. این باعث ایجاد شفافیت برای کاربران می شود.

معایب:

ریسک قرارداد هوشمند: مهاجمان ممکن است از آسیب‌پذیری‌های قرارداد هوشمند برای سرقت دارایی‌های رمزنگاری شده در پروتکل DeFi استفاده کنند.

منحنی یادگیری شیب دار: پروتکل های DeFi جدید و غیر متعارف هستند. از این رو، برای مبتدیان ممکن است استفاده یا درک آنها دشوار باشد. این بدان معناست که افراد باید زمان خود را صرف درک DeFi و محصولات ارائه شده قبل از شروع تعامل با آن کنند.

مقیاس پذیری: پروتکل های DeFi به بلاک چین هایی که بر روی آنها ساخته شده اند متکی هستند. بنابراین، آنها مسائل مقیاس پذیری را در چنین شبکه های بلاک چین به ارث می برند. یکی از مسائل مقیاس پذیری توان عملیاتی کم تراکنش ها در شبکه است که در صورت شلوغ شدن شبکه منجر به کارمزد تراکنش های بالایی می شود.

اقدام برتر؟

گفتن اینکه کدام یک از این دو گزینه پروتکل برای انجام امور مالی بهتر است دشوار است زیرا هر دو مزایا و معایب خود را دارند. پس از همه، این بستگی به نیازهای کاربران مختلف در این شبکه انتقال دارد.

در عمل، برای کسانی که به تسلط مالی و حریم خصوصی اهمیت می دهند ممکن است پروتکل های DeFi گزینه مناسب تری باشد، در حالی که سرمایه گذاران نهادی معمولاً پلتفرم های تنظیم شده CeFi را ترجیح می دهند. این می تواند توجیح آن باشد که چرا CeFi و DeFi برای سال های طولانی با هم وجود داشته و کار می کنند.

در تئوری، امور مالی غیرمتمرکز احتمالاً برای سرمایه گذاران ارزهای دیجیتال بهترین انتخاب میان این دو پروتکل باشد. با این حال، بازار DeFi هنوز به سطح بلوغی کافی نرسیده است که استفاده از آن برای سرمایه گذاران واقعاً ایمن باشد.